تعاریف اولیه ضمانت نامه

ضمانت نامه در پروژه های پیمانکاری تضمینی برای انجام پروژه با مشخصات درخواستی کارفرماست. کارفرما بر حسب نیاز خود پروژه ای را به پیمانکار واگذار می کند و پیمانکار موظف است آن پروژه را به درستی به کارفرما تحویل دهد.

در بسیاری از پروژه ها کارفرما از توان مالی و فنی پیمانکار آگاهی ندارد و اعتماد به ادعای پیمانکار بدون دریافت هیچ گونه ضمانتی عقلانی نیست.

دریافت ضمانت نامه در پروژه های پیمانکاری یکی از راهکارهایی است که کارفرما جهت ایجاد تعهد پیمانکار به پروژه، از وی درخواست می کند.

ماهیت ضمانت نامه ها 

ضمانت نامه های قابل ارائه توسط پیمانکاران عموما به صورت ضمانت نامه های بانکی در نظر گرفته می شوند.

ضمانت نامه بانکی را می توان قرارداد یا سندی دانست که به موجب آن پیمانکار حسب درخواست کارفرما تعهد می کند مبلغی را به کارفرما پرداخت کند. این مبلغ به صورت عندالمطالبه یا در سررسیدی معین، از بابت موضوع پروژه‌ای که مربوط به پیمانکار است پرداخت می شود.

مبلغ ضمانت نامه ها متفاوت است. به عنوان مثال در ضمانت نامه های شرکت در مناقصه و مزایده عموما 5 درصد از قیمت پایه به عنوان مبلغ ضمانت نامه در نظر گرفته می شود.

شرایط صدور ضمانت نامه های بانکی

صدور ضمانت نامه بانکی دارای شرایطی است که پیمانکاران باید واجد آنها باشند. مهمترین این شرایط توان پرداخت پیمانکار بابت وجه ضمانت نامه است. بانک ارائه دهنده این خدمات در ازای مبلغ ضمانت نامه بانکی، وثیقه هایی را از پیمانکار دریافت می کند.

مهمترین این وثائق:

1. وجه نقد، طلا، اسناد خزانه، اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت منتشره بر اساس مجوز بانک مرکزی، سپرده سرمایه گذاری مدت دار، حساب های پس انداز قرض الحسنه نزد بانک، گواهی های سپرده های سرمایه گذاری مدت دار، اوراق قرض الحسنه، حساب های ارزی یا حساب سرمایه گذاری مدت دار متقاضی نزد سایر بانکها
2. تضمین بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیربانکی معتبر خارجی
3. سفته با ضمانت قابل قبول بانک، اموال غیرمنقول، برگ وثیقه ی انبارهای عمومی مربوط به کالا، سهام شرکت هایی که در بورس پذیرفته شده باشند، کشتی و هواپیما

مزایا و معایب ضمانت نامه های بانکی 

ضمانت نامه های بانکی، مزایا و معایبی نیز دارند، به عنوان مثال بابت معایب ضمانت نامه های بانکی می توان به عدم توانایی همه پیمانکاران جهت تامین وثیقه اشاره کرد.

در نظر بگیرید پیمانکاری دارای شرایط فنی خوبی باشد ولی به دلیل ضعف مالی توانایی شرکت در مناقصه و کسب پروژه ای را ندارد.

در باب مزایای ضمانت نامه های بانکی هم می توان به اعتماد بیشتر کارفرمایان به پیمانکاران اشاره کرد. لذا شرکت های نوپا با ارائه ضمانت نامه های قابل قبول به کارفرمایان می توانند پروژه ای را به دست آورند.

مطالعه بیشتر: حسابداری پروژه های شهرداری – حسابداری پیمانکاری

انواع ضمانت نامه ها

 1) ضمانت نامه شرکت در مناقصه

تمامی پیمانکاران موظفند جهت شرکت در مناقصه ضمانت نامه ای به مبلغ اعلامی در کاربرگ مناقصه تامین و به پیشنهاد قیمت خود ضمیمه کنند. در نظر داشته باشید که هر گونه پیشنهاد بدون ضمانت نامه بانکی غیر قابل قبول می باشد.

تمامی ضمانت نامه های بانکی سایر افراد شرکت کننده در مناقصه به غیر از برنده و پیشنهادی که در رتبه دوم قرار دارد پس از اتمام مراسم مناقصه به آنها باز خواهد گشت.

همچنین ضمانت نامه شرکت در مناقصه برنده و نفر دوم مناقصه نیز پس از تسلیم ضمانت نامه بانکی انجام تعهدات به آنها بر می گردد.

در صورتی که پیمانکار پس از پایان مهلت شرکت در مناقصه، پیشنهاد خود را پس بگیرد؛ ضمانت نامه وی تا زمان برگزاری مناقصه، توسط کارفرما ضبط می گردد.

۲) ضمانت نامه انجام تعهدات

پس از اینکه پروژه ای توسط کارفرما به پیمانکاری سپرده می شود وی موظف است در مدت زمان مشخصی، ضمانت نامه انجام تعهدات را به وی بسپارد.

این ضمانت نامه تعهدی جهت انجام کلیه امور مربوط به پروژه توسط پیمانکار به کارفرماست.

در مناقصات روال بدین صورت است که پس از تسلیم ضمانت نامه انجام تعهدات توسط پیمانکار، ضمانت نامه شرکت در مناقصه به وی باز می گردد. همچنین امنتاع پیمانکار از تسلیم ضمانت نامه انجام تعهدات باعث ضبط ضمانت نامه شرکت در مناقصه پیمانکار می شود.

3) ضمانت نامه حسن انجام کار

معمولا در زمان دریافت ضمانت نامه انجام تعهدات، طرفین قرارداد که شامل کارفرما و پیمانکار می باشد انجام تعهدات را بر اساس حسن انجام کار می دانند. به زبان ساده اینکه، کارفرما پیمانکار را موظف می کند که تعهدات خود را بهترین صورت انجام دهند. این نوع از ضمانت نامه در پروژه های پیمانکاری بسیار مرسوم است.

 4) ضمانت نامه پیش پرداخت

کارفرمایان جهت تقویت بنیه مالی پیمانکاران در ابتدای پروژه مبلغی را (عموما معادل 20 درصد) مبلغ پروژه به وی پرداخت می کنند و در ازای آن ضمانت نامه ای دریافت میکنند.

این ضمانت نامه را ضمانت نامه پیش پرداخت می نامند.

مبلغ این ضمانت نامه به موازات پیشرفت پروژه به مرور کسر و در نهایت از حساب پیمانکار خارج می شود.

5) ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان

بسیاری از کارفرمایان جهت اطمینان خود و همچنین اتمام کلیه تعهدات پیمانکار مبلغی معادل 10 درصد از هر صورت وضعیت پیمانکار را نزد خود نگهداری می کنند.

اما در بسیاری از اوقات و به دلیل مشکلات مالی، پیمانکاران به این مبلغ نیاز پیدا می کنند. بنابراین کارفرما با دریافت ضمانت نامه ای به نام ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان مبلغ را به وی مسترد می کند.

6) ضمانت نامه حسن انجام خرید

اگر پیمانکار مسئول خرید باشد جهت تضمین عملکرد وی ضمانت نامه ای به نام ضمانت نامه حسن انجام خرید از وی دریافت می گردد.

این ضمانت نامه پس از بررسی صحت خرید وی بر اساس سفارشات دریافتی اش باطل می گردد.

 کارمزد صدور ضمانت نامه شرکت در مناقصه 

تمامی خدمات بانکی دارای کارمزد می باشند، از انتقال وجه تا صدور دسته چک و…

صدور ضمانت نامه های بانکی توسط نیز دارای کارمزد می باشد.

میزان کارمزد صدور ضمانت نامه های بانکی، طبق آخرین بخشنامه‌ی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در لینک زیر موجود می باشد.

کارمزد صدور ضمانت نامه شرکت در مناقصه