ضرایب فهرست بها و تعریف آن
ضرایب فهرست بها را می توان به واقعیت تبدیل کننده بهای عملیات در فهرست بها دانست.
ضرایب فهرست بها، صورت وضعیت را کاملا حقیقی کرده و میزان سود و زیان هر پروژه را بسیار دقیق تر می کند و در ادامه حق را به حقدار می رساند.
در نظر داشته باشید که در جدول فهرست بها بهای تمامی عملیات در شرایط کاملا عادی در نظر گرفته شده است.
دلایل استفاده
تمامی عملیاتی که در فهرست بها وجود دارد بر اساس آنالیز بهای آیتم های مصالح، نیروی انسانی، ماشین آلات و حمل و نقل به عنوان ۴ عامل اصلی در تمامی عملیات عمرانی قیمت گذاری شده اند.
در نظر داشته باشید که این ۴ عامل در شرایط مختلف اگر دارای بهای یکسانی باشند بسیار غیرواقعی است.
به زبان ساده انجام یک پروژه در یک روستا با سطح دسترسی نامطلوب برای ارسال مصالح و نبود امکانات کافی مانند نیروی ماهر و برجسته و…. بسیار پر هزینه تر از انجام یک پروژه در شهر با امکانات فراوان و در دسترس است.
و یا به عنوان مثالی دیگر اگر پروژه ای در فصل زمستان و در ارتفاع ۴۰ متری از سطح زمان در حال انجام باشد بی شک دارای هزینه ای بیشتر برای انتقال مصالح و انجام کار نسبت به همان کار در فصل تابستان و در ارتفاعی هم سطح زمین است.
از این روست که ضرایبی برای شرایط مختلف در نظر گرفته شد که به ضرایب فهرست بها معروفند.
انواع
در حالت کلی و در علم حسابداری پیمانکاری ضرایب فهرست بها به دو دسته افزاینده و کاهنده تقسیم می شوند.
ضرایب کاهنده فهرست بها و انواع آن
با توجه به اینکه تعداد ضرایب کاهنده نسبت به ضرایب افزاینده بسیار کمتر است لذا چندان در امور مربوط به پروژه ها در نظر گرفته نمی شود و همگی منظور از ضرایب فهرست بها را ضرایب افزاینده می دانند تا کاهنده.
از انواع ضرایب کاهنده می توان به پیش پرداخت بیمه و مالیات و … اشاره کرد.
ضرایب افزاینده فهرست بها
بر خلاف ضرایب کاهنده در ضرایب فهرست بها ، ضرایب افزاینده باعث افزایش ریالی صورت وضعیت و در ادامه به حقیقت تبدیل شدن بهای ریالی آن می باشد.
ضرایب افزاینده فهرست بها و انواع آن
مهمترین ضرایب فهرست بها بر اساس تجربیات فعالان حوزه پیمانکاری به انواع :
ضریب بالاسری
ضریب پیشنهادی پیمانکار( ضریب پیمان)
ضریب منطقه ای
ضریب ارتفاع
ضریب طبقات
ضریب فصل مصالح پای کار
ضریب تجهیز و برچیدن کارگاه
ضریب تعدیل و تعدیل معکوس
ضریب صعوبت (سختی کار،ترافیک و …. )
تقسیم می شود.
در ادامه به معرفی برخی از این ضرایب به صورت خلاصه می پردازیم.
ضریب بالاسری
در تمامی پروژه ها هزینه هایی وجود دارد که بطور مستقیم برای فعالیت در پروژه مصرف نمی شود بلکه به صورت غیرمستقیم برای پیشبرد اهداف پروژه هزینه می شوند.
از جمله این هزینه ها می توان به اجاره، حقوق پرسنل دفتر مرکزی، خرید ضمانت نامه ها و …. اشاره کرد.
مهمترین ضرایب بالاسری در ضرایب فهرست بها عبارتند از:
هزینه دفتر مرکزی 2.5 درصد
هزینه بیمه 1.6 درصد
هزینه مالیات 5 درصد
هزینه عوارض معدن 0.2 درصد
هزینه مستمر کارگاه 11.7 درصد
هزینه بهره مالکانه 0.2 درصد
هزینه عوارض شهرداری 0.5 درصد
هزینه پیش بینی نشده 0.8 درصد
جمع کل ۲۳ درصد
که عموما و در صورت وضعیت ها به کارفرما جهت پرداخت ارائه می شود.
ضریب پیمان
ضریب پیمان یا همان ضریب پیشنهادی کل از فرمول :
اگر ضریب پیمان < 1 باشد، یعنی پیمانکار نسبت به برآورد اولیه پیمان، مینوس (MINUS) داده است.
اگر ضریب پیمان > 1 باشد، یعنی پیمانکار نسبت به برآورد اولیه پیمان، پلوس (PLUS) داده است.
اگر ضریب پیمان = 1 باشد، یعنی پیمانکار نسبت به برآورد اولیه پیمان، نت (NET) داده است .
ضریب پیمان یکی از ضرایب مهم جهت انتخاب پیمانکار از سوی کارفرما می باشد.
ضریب منطقه ای
در فهرست بها مبالغ بر اساس مکان جغرافیایی مانند شهر که در آن امکانات در دسترس است قیمت گذاری شده است اما کاملا بدیهی است که در روستاها و مناطق دور افتاده این قیمت ها متفاوت است.
سازمان برنامه و بودجه در بخشنامه‌ای با نام، “ضریب های منطقه ای امور پیمانکاری” مناطق جغرافیای ایران را به بخش های گوناگونی تقسیم بندی نموده است و برای هر بخش نیز یک ضریب بزرگتر از یک اختصاص داده است که با ضرب کردن این ضریب در قیمت های مندرج در فهرست بها به رقم درست می رسیم.
ضریب ارتفاع
با توجه به این ضریب کلیه عملیات و فعالیت ها در ارتفاع بالای ۳.۵ متر با نرخ متفاوتی محاسبه می شود.
ضریب طبقات
بی شک انتقال مصالح و انجام عملیات در طبقات مختلف یک پروژه با هزینه های بیشتری نسبت به انجام کار در طبقه همکف همراه است به این دلیل است که برای فعالیت در طبقات مختلف ضریبی برای پیمانکار در ضرایب فهرست بها در نظر گرفته شده است.
ضریب تجهیز و برچیدن کارگاه
کارگاه های مختلف در پروژه، مسئولیت انجام کلیه امور را بر عهده دارند.
بی شک در ابتدای پروژه باید کارگاه ها شکل گرفته و به مرور تجهیز شوند.
این کارگاه ها به صورت موقت هستند و فقط برای عملیات پروژه در دست انجام، شکل گرفته اند و پس از اتمام پروژه می بایست برچیده شوند.
نتیجه گیری
در جمع بندی نهایی می توان گفت که استفاده و اعمال ضرایب فهرست بها می تواند بهای تمام شده پروژه ها را که کاملا واقعی تر کند.
در نظر داشته باشید که در حسابداری پیمانکاری که ویژه پروژه های پیمانکاری می باشد فهرست بها و ضرایب فهرست بها دارای اهمیت بسیاری است.
ضرایبی بسیاری را در این مقاله توضیح دادیم اما همانطور که می دانید ضرایب بسیاری دیگری نیز وجود دارد که در این مقاله به آن نپرداختیم و با یک جستجوی راحت در اینترنت می توانید به آنها دسترسی داشته باشید.
اما در نظر داشته باشید که عموما و در ابتدای پروژه باید درباره تمامی این موارد بین پیمانکارو کارفرما توافقات اولیه صورت گیرد تا در روند پروژه اختلافی بین این دو صورت نگیرد.
حسابداری پیمانکاری و نرم افزار حسابداری ابنیه سافت
در دنیای مدرن امروز، استفاده از تکنولوژی‌های جدید مانند نرم‌افزارهای مدیریت پروژه و حسابداری نیز اهمیت بسیاری پیدا کرده است. این نرم‌افزارها با ارائه گزارشات دقیق مالی، کمک به محاسبه سود و زیان پروژه‌ها، و کاهش خطاهای انسانی، نقش مهمی در بهبود بهره‌وری و دقت در مدیریت پروژه‌ها ایفا می‌کنند. به عنوان مثال، نرم‌افزار حسابداری پروژه ابنیه سافت با امکان تعریف جداول فهرست بها و ضرایب مربوطه، مدیریت تمامی امور حسابداری پروژه را به شکلی جامع و یکپارچه فراهم می‌سازد. از این رو، ترکیب استفاده از ضرایب فهرست بها و ابزارهای نرم‌افزاری پیشرفته، می‌تواند تضمین‌کننده اجرای موفق و بهینه پروژه‌های پیمانکاری باشد.
رشد تکنولوژی و نیاز کلیه کارفرمایان و پیمانکاران پروژه های پیمانکاری جهت جلوگیری از خطای انسانی در امور مالی و حسابداری و از آن طرف نیاز به دستیابی سریع به گزارشات مالی و سود و زیانی پروژه ها و همینطور دسترسی به کلیه اطلاعات از مکان های مختلف ما را بر آن داشت تا با استفاده از بروزترین تکنولوژی ها در زمینه تولید نرم افزار اقدام به تهیه و تولید نرم افزار حسابداری ویژه پروژه پیمانکاری کنیم.
ما در نرم افزار حسابداری پروژه ابنیه سافت بصورت کاملا تخصصی به حسابداری و مدیریت پروژه های پیمانکاری می پردازیم.
در نرم افزار و با تعریف جداول فهرست بها و در ادامه ضرایب فهرست بها و در ادامه صورت وضعیت و … کلیه امور حسابداری پروژه را پیش می بریم.
