پیمانکاری و روش های شناسایی سود
شناسایی سود در پیمانکاری با توجه به ماهیت این حرفه از مهم ترین امور می باشد. پیمانکاری را می توان یکی از صنایعی دانست که محاسبه سود و زیان در آن از پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به سایر صنایع برخوردار است.
در حسابداری بازرگانی و تولیدی، سود ناخالص مجموعه از محاسبه بهای تمام‌شده کالا پس از فروش آن به دست می آید. با این مبلغ پس از کسر سایر هزینه های مجموعه از جمله هزینه های اداری تشکیلاتی و همچنین هزینه های توزیع و فروش و در ادامه هزینه های مالی و سایر هزینه ها سود خالص مجموعه را می توانیم محاسبه کنیم.
در حسابداری خدماتی نیز با کم کردن کلیه هزینه ها از درآمدهای حاصله به سود مجموعه می رسیم.
دسته بندی پروژه های پیمانکاری برای محاسبه سود
موسسات پیمانکاری می توانند برای حسابداری درآمد پیمانکاری از دو روش زیر پیروی کنند:
- روش کار تکمیل‌شده
- روش درصد پیشرفت کار
در نظر داشته باشید که استفاده از هر یک از این دو روش به توانایی پیمانکار در برآورد قابل اتکای مخارج، درآمد و همچنین میزان پیشرفت پیمان بستگی دارد.
ناگفته نماند که طی تحقیقاتی که در سال ۱۹۸۹ بر روی ۱۳۳ شرکت پیمانکاری از ۳۰۰ شرکت پیمانکاری در ایالات متحده صورت گرفت، ۱۲۵ شرکت از روش درصد پیشرفت کار و تنها 6 شرکت از روش کار تکمیل‌شده پیروی می کردند.
مطالعه بیشتر: وظایف پیمانکاران در حرفه پیمانکاری
روش کار تکمیل شده در شناسایی سود پیمانکاری
در این روش درآمد، هزینه و سود ناخالص پیمان هنگامی شناسایی می شود که کل پیمان یا بخش عمده‌ای از آن تکمیل شود و تنها کارهای جزئی آن باقی مانده باشد.
همچنین در این روش مخارج و مبلغ کارکرد صورت وضعیت موقت کارها، در طول اجرای طرح، به حساب پیمان در دست اجرا و حساب صورت وضعیت های تاییدشده منظور می شود.
در نظر داشته باشید که حساب پیمان در دست اجرا مشابه حساب کالای در جریان ساخت در مجموعه های تولیدی است که در آن مواد و دستمزد مستقیم به همراه هزینه های سربار و مبالغ پرداختی به پیمانکاران جزء ثبت میشود.
اما شناسایی درآمد و هزینه و سود ناخالص پیمان هنگامی صورت میگیرد که کار پایان یابد یا به مراحل پایانی خود برسد.
در تاریخ تهیه صورت های مالی، مانده حساب پیمان در دست اجرا و حساب صورت وضعیت های مورد تایید از یکدیگر کسر می گردد و نتیجه آن در ترازنامه جزو دارایی و بدهی گزارش می شود.
در نظر داشته باشید که در روش کار تکمیل‌شده پیش از پایان کار سودی در صورت سود و زیان گزارش نمی شود.
مزایای و معایب استفاده از روش کار تکمیل‌شده
مزیت اصلی این است که سود پیمان زمانی شناسایی می شود که کار پایان یابد یا به مراحل پایانی برسد. به همین دلیل محاسبه سود کاملاً دقیق بوده و هیچگونه خطایی در محاسبه سود برای پیمانکاران وجود ندارد.
مهمترین ایرادی که میتوان به روش کار تکمیل‌شده گرفت این است که اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه و سود ناخالص پیمان به موقع ارائه نمی گردد. زیرا همواره بین زمان انجام کار و زمان شناخت سود مربوط به آن فاصله وجود دارد.
مطالعه بیشتر: اصطلاحات پیمانکاری – معنی عبارت‌های مهم و پرکاربرد پیمانکاری چیست؟
روش درصد پیشرفت کار در شناسایی سود پیمانکاری
یکی دیگر از روش هایی که برای محاسبه سود پیمانکاری از آن استفاده می شود روش درصد پیشرفت کار می باشد. در این روش درآمد، هزینه و سود ناخالص پیمان به تدریج و به تناسب پیشرفت پیمان در هر دوره مالی اندازه گیری و شناسایی می شود.
اندازه گیری میزان پیشرفت کار در روش درصد پیشرفت کار
مشکل اساسی در به کارگیری روش درصد پیشرفت کار تعیین معیار یا ضابطه ای برای اندازه گیری میزان پیشرفت کار و برآورد مخارج لازم برای تکمیل پیمان است.
میزان پیشرفت کار را میتوان بر اساس ورودی های پیمان همچون:
- مخارج انجام‌شده
- ساعات کار مصرف‌شده
- مبلغ دستمزد
- مقدار مواد مصرفی
و یا بر اساس خروجی های پیمان ازجمله:
- کیلومتر
- تن
- تعداد واحدهای تولید‌شده
- ارزش افزوده
تعیین کرد .
در هر حال هدف از به کارگیری این معیارها تعیین میزان دقیق کار انجام‌شده است. بنابراین برای انتخاب مناسب ترین معیار به منظور تعیین درجه تکمیل کار باید ویژگی های هر پیمان به دقت بررسی و تجزیه و تحلیل شود.
پس از آنکه درصد پیشرفت هر پیمان مشخص شد آن را برای محاسبه درآمد و هزینه و سودی که باید شناسایی شود به کار می گیریم.
منطق استفاده از روش درصد پیشرفت کار این است که کارفرما و پیمانکار طبق قرارداد پیمانکاری تعهدات الزام آوری را پذیرفته اند. پیمانکار مسئولیت کامل اجرای عملیات موضوع پیمان را و کارفرما نیز تسویه صورت وضعیت ها را برعهده دارند.
مزایا و معایب استفاده از روش درصد پیشرفت کار
مزیت اصلی استفاده از این روش این است که درآمد به تناسب پیشرفت عملیات شناسایی گردیده و با هزینه های واقع‌شده برای رسیدن به همان مرحله مقابله می شود.
اما مشکل اساسی استفاده از روش درصد پیشرفت کار را میتوان خطر اشتباه در برآورد دانست. بدین جهت تا زمانی که نسبت به سودآوری کل پیمان اطمینان نباشد کاربرد روش درصد پیشرفت کار نادرست است.
مطالعه بیشتر: تنخواه چیست؟ تنخواه دار کیست؟ معرفی و شرح کامل
انتخاب روش شناسایی سود پیمانکاری
در نظر داشته باشید که مدیریت برای انتخاب یکی از دو روش کار تکمیل‌شده یا درصد پیشرفت کار آزادی عمل زیادی ندارد. زیرا این دو روش جایگزین یکدیگر نیستند. یعنی در شرایط یکسان می توان یکی را به دلخواه انتخاب کرد و به کار گرفت که وصول پذیرفته‌شده حسابداری در صورت احراز ضوابط خاص حسابداری پیمانکاری باید به روش درصد پیشرفت کار انجام شود. همچنین بر اساس ضوابطی دیگر روش کار تکمیل‌شده روش محاسبه سود پیمانکاری است.
نرم افزار حسابداری پروژه ابنیه سافت
ما در نرم افزار حسابداری پروژه ابنیه سافت تمام تلاش خود را کرده ایم تا بتوانیم سود حاصل از پروژه ها را برای پیمانکاران در ساده ترین حالت ممکن محاسبه نماییم. در این نرم افزار روال محاسبه سود حاصل از پروژه ها به صورت درصد پیشرفت کار است. یعنی اینکه در هر زمانی از پروژه که پیمانکار مدنظرش باشد می تواند میزان سود حاصل از پروژه را گزارش گیری نماید.
