چک الکترونیک چیست؟ معرفی جامع و شرح ویژگی ها

بانکداری اینترنتی

چک الکترونیک امکانی است که با هدف سهولت در امور بانکی ابداع شده است. بانک ها را می توان جزء قوی ترین نهاد های دولتی به جهت استقبال از پیشرفت تکنولوژی و تغییر عملیات خود از حضوری به اینترنتی دانست. سالیان سال است که تمامی بانک ها اولویت خود را گسترش خدمات اینترنتی می دانند و باعث شده اند خدمات حضوری به حداقل برسد.

در چند سال اخیر حتی بسیاری از بانک ها پا را فراتر گذاشتند و اقدام به تاسیس بانک های زیرمجموعه خود به صورت کاملا اینترنتی کردند.

به عنوان مثالی در این باب می توان به بانک سامان اشاره کرد که با راه اندازی بلو بانک تمامی فرآیندها را به صورت اینترنتی فراهم کرده و حتی یک شعبه حضوری برای مشتریان خود تاسیس نکرده است.

نقش خدمات اینترنتی بانک ها از زمان شیوع ویروس کرونا بسیار پررنگ‌تر از همیشه و دارای اهمیت صد چندان شد.

بسیاری از دولت ها تا قبل از شیوع ویروس کرونا به فواید استفاده از خدمات اینترنتی بانک ها آگاه نبودند.

به جرات می توان گفت بانک ها بیش از ۹۰ درصد خدمات بانکی خود را اینترنتی کردند اما تنها عملیاتی که فقط بصورت حضوری قابل انجام است خدمات مربوط به چک های بانکی می باشد.

مطالعه بیشتر: نقش تکنولوژی در کسب و کارهای مدرن

چک های بانکی

چک های بانکی را می توان اصلی ترین روش نقل و انتقال پول در اقتصاد ایران دانست. بسیاری از شرکت ها و کارخانجات و کسب‌و‌کارهای خرد و کلان بدون صدور چک اجازه انتقال یک ریال را نمی دهند. 

این چک ها از سالیان دور تاکنون بصورت فیزیکی از کاغذ تهیه می شود که با درج کردن بسیاری از المان های حفاظتی از تقلب جلوگیری می کنند. تغییر این ساختارها از فیزیکی به اینترنتی به لحاظ فنی و ساختاری و همچنین به لحاظ حقوقی دارای پیچیدگی های خاص خود می باشد که این پروسه را زمان‌بر کرده است.

درست است روال چک های بانکی در سالیان اخیر با تغییراتی روبرو بوده است (چک های صیادی) اما باز هم از لحاظ ساختاری و استفاده از چک های کاغذی تغییری نداشته است.

چک الکترونیک در ایران فرآیندی جدید محسوب می شود. این در صورتی است که از سال‌ها پیش و برای اولین بار خزانه داری آمریکا چک الکترونیک را ابداع کرد.

چک الکترونیک و مهمترین مزایای آن

چک الکترونیک مزایای بسیاری دارد که میتواند بسیاری از مشکلات چک های کاغذی در این چند سال را بصورت کامل رفع نماید.

•    عدم محدودیت تعداد برگ چک و خلاص شدن از استرس اتمام برگه های دسته چک

•    عدم امکان تغییر در برگ چک الکترونیکی پس از صدور آن

•    صرفه جویی در مصرف کاغذ به دلیل دیجیتالی بودن اوراق چک

•    اطلاع رسانی از وضعیت نقل و انتقالات چک توسط سامانه اینترنتی

•    حذف مراحل زمان گیر مثل جابجایی، دسته بندی و حسابداری چک ها چه در زمان صدور و چه در زمان برداشت

•    کارمزد و هزینه عملیاتی پایین تر به دلیل حذف هزینه های چک کاغذی

•    مدیریت ریسک بهتر

•    سرعت بالا فرآیندهای صدور و پرداخت چک

•    امکان آگاهی از گردش حساب و مدیریت موجودی حساب برای جلوگیری از برگشت خوردن چک به کمک ابزارهای مدرن همچون تلفن همراه، ای تی ام ها و اینترنت

•    امکان جایگزینی در تمامی معاملات

•    مطلع شدن صاحب چک بعد از پرداخت وجه

به عنوان مثال در چک های کاغذی امنیت بسیار پایین بود و با کوچکترین خطا در زمان نگارش عواقب بسیار زیادی در انتظار صادرکننده چک بود. اما در چک های الکترونیک امثال این خطاها به صفر می رسد.

مطالعه بیشتر: حسابداری شخصی در زندگی مدرن چگونه است

۱۰ ویژگی مهم چک الکترونیکی

 به جرات می توان گفت مهمترین مزیت چک الکترونیک کاهش هزینه هاست. این هزینه ها برای طرفین چک و همچنین بانک است. 

با گسترش استفاده از چک الکترونیک، کارکنان بانک ها به عنوان صادر کننده دسته چک ها دیگر ساعت‌های کاری زیادی را صرف نمی کنند و می توانند در سایر فعالیت های بانکی از پتانسیل خود استفاده کنند. به همین ترتیب صادر کننده و دریافت کننده چک دیگر نیاز به رفت و آمد برای دریافت دسته چک و پاس کردن و… ندارند و به راحتی می توانند بصورت اینترنتی تمامی امور بانکی خود را انجام دهند.